شرکت پتروشیمی کارون در سال 1381 در زمینی به مساحت 34 هکتار تاسیس شد و  اولین تولید کننده ایزوسیانات ها، مشتمل بر TDI و MDI و تکمیل کننده زنجیره ارزش پُلی یورتان­ها در خاورمیانه و غرب آسیا می‌باشد. در پتروشیمی کارون با استفاده از گازهای کلر، مونوکسیدکربن و هیدروژن و نیز خوراک تولوئن، بنزن، فُرمالین، آمونیاک، اسید نیتریک و اسید سولفوریک انواع محصولات پایه­ای و اصلی پتروشیمی، با ارزش افزوده بالا و برخوردار از کیفیت ممتاز جهانی تولید و به بازارهای داخلی و جهانی عرضه می‌شود. محصولات پتروشیمی کارون به طور کلی در صنعت پلی یورتان به کار می‌رود. از جمله مهم ترین محصولات پایین دستی می توان به تولید انواع ابر، اسفنج و فوم با کاربری در تولید مبلمان، صندلی های اداری و خانگی و صندلی خودرو اشاره کرد.این محصولات در صنعت تولید انواع عایق­های صوتی و حرارتی و برای تولید انواع ساندویچ پنل، دیوارهای پیش ساخته و یخچال­های خانگی و صنعتی نیز به کار می‌رود. از دیگر کاربری­های مهم محصولات پتروشیمی کارون می توان به صنعت کیف و کفش و به منظور تولید زیره کفش و چرم مصنوعی نیز اشاره کرد. در صنایع پزشکی و بهداشتی یکی از مهم ترین کاربردها در تولید باندهای ارتوپدی می باشد. همچنین در تولید انواع الاستومرها، چسب­های صنعتی و چسب­های لمینت نیز استفاده می شود.

 

محصولات اصلی تولیدی پتروشیمی کارون

ردیف	نام محصول	ظرفیت اسمی (هزار تن در سال)	خوراک مصرفی	صاحب لیسانس
۱	تولوئن دی ایزوسیانات (TDI)	40	گاز کلر، CO، هیدروژن، تولوئن، نیتریک اسید	کماتور سوئد
2	متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات (MDI)	40	بنزن، گاز کلر، سود	کماتور سوئد

 

محصولات جانبی تولیدی پتروشیمی کارون نیز عبارتند از: اسید کلریدریک (HCL)، اورتو تولوئن دی آمین (OTD)، متا تولوئن دی آمین (MTD)، نیترو بنزن (NB) و آنیلین (AN).

تولوئن دی ایزوسیانات (TDI)

تولوئن دي ايزوسيانات يکي از اعضاي خانواده ي ايزوسيانات ها است که مرتبط با شاخه شيمي پلي يورتان­ها است. در فرآيند تي دي آي ، تولوئن دي آمين با واکنش مجاورتي دي نيتروتولوئن ساخته مي شود . TDA  نيز به نوبه خود با کربنيل دي کلرايد واکنش مي دهد تا تولوئن دي ايزوسيانات توليد شود . تولوئن دي ايزوسيانات توليد شده در کارون ترکيب۸۰ به۲۰ ايزومرهاي تي دي آي ۴،۲ و ۶،۲ با حداقل عيار  % 99/5 است .

 

کاربردهاي تولوئن دي ايزوسيانات (TDI)

تولوئن دي ايزوسيانات کاربردهاي بسيار وسيعي دارد. اين کاربردها از صنايع مبلمان، وسايل خواب و زير فرشي گرفته تا وسايل حمل و نقل و صنايع بسته بندي گسترده است. همچنين اين ماده در توليد روکش­ها و پوششها، درزگير، چسب­ها و الاستومرها کاربرد دارد.

 

شرایط بارگیری و حمل

جهت بارگیری و حمل و نقل نمونه­های این محصول باید دقت و احتیاط کافی لحاظ و در دمای 20 تا 24 درجه سلسیوس ذخیره­سازی شود. حین نمونه گیری باید از استنشاق این ماده و تماس پوستی اجتناب به عمل آید و از وسایل مناسب ایمنی استفاده شود. از آن جایی که پسماندها قابل احتراق هستند، حمل کانتینرها باید با احتیاط صورت بگیرد. هنگام پاکسازی یا تعمیر وسایل آلوده شده با این محصول می بایست از کلیه لباس­ها و وسایل ایمنی از قبیل ماسک، لباس مناسب، دستکش و چکمه استفاده شود تا از هرگونه تماس مستقیم جلوگیری شود. بشکه­های خالی و غیر قابل برگشت ایزوسیانات با استفاده از آب گندزدایی شود. درب بشکه باز گذاشته و تا حداقل ۴۸ ساعت به همین صورت باقی بماند. پس از ۴۸ ساعت با حلال کربنات سدیم (5 تا 10٪) شسته شود. در کانتینرهای دربسته  مطمئن و دارای منفذهای دور از تماس مستقیم کارکنان، حمل گردد. در محلی ایمن از آب یا نَم و نور مستقیم آفتاب نگهداری شود. در کانتینرهای گالوانیزه یا سایر فلزات قابل خوردگی ذخیره سازی نشود. حمل و ذخیره سازی در کانتینترهای فولادی در ارجحیت است. به علت احتمال جذب آب از طریق پلاستیک، ذخیره سازی در کانتینرهای پلی اتیلن خطرناک است.

برای بسته بندی محصول تی دی آی از بشکه­های ۲۲۰ لیتری (حدود ۲۵۰ کیلوگرم) فولادی استفاده می شود و ۴ بشکه روی یک پالت چوبی قرار می گیرند.

نمونه TDI تولیدشده در پتروشیمی کارون

 

متیل دی فنیل دی ایزوسیانات (MDI)

متیل دی فنیل دی ایزوسیانات اغلب به صورت اختصاری MDI و یک آروماتیک از خانواده دی ایزوسیانات­ها است. این ماده به صورت سه ایزومر (MDI 2,2)، (MDI 2,4) و (MDI 4,4) موجود است. ایزومر (MDI 4,4) به عنوان MDI خالص شناخته می­شود و پرکاربردتر از سایر ایزومرهاست. اصلی ترین کاربرداین ایزومر در تولید فوم­های پلی یورتان سخت هست.

 

کاربردهای متیل دی فنیل دی ایزوسیانات (MDI)

MDI با پلی اول واکنش داده و پلي‌يورتان را توليد مي‌كند. فوم­هاي سخت پلي يورتان عايق­هاي حرارتي بسيار خوبي هستند كه تقريباً در همهٴ يخچال ها و فريزرها در سراسر جهان و نيز در عايق هاي حرارتي ساختماني استفاده مي­شوند. (MDI) همچنين در چسب­هاي محكم صنعتي نيز كاربرد دارد كه معمولاً به عنوان چسب­هاي قوي در بطري­هاي چسب به دست مصرف كنندگان نهايي مي رسند.

MDI در تولید انواع عایق­های حرارتی قابل استفاده در صنایع مختلف مانند تولید ساندویچ پانل و ایزوله کردن لوله­ها، صنعت سردخانه و یخچال سازی، صنعت خودرو مانند صندلی خودرو و داشبورد و پانل های داخل خودرو و غربیلک فرمان و تولید تخت و کفی انواع کفش­ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شرایط بارگیری و حمل

بشکه­های MDI باید در کانتینرهای در بسته نگهداری شوند و در مقابل رطوبت و مواد خارجی حفظ شوند.

محصول MDI نباید در معرض ترکیبات حاوی هیدروژن مثل آب، آمین­ها و الکل­ها قرار گیرد. چنانچه بشکه­ها در معرض چنین موادی قرار بگیرند ممکن است به انفجار آن­ها بیانجامد. همچنین این مواد در معرض نباید در معرض جرقه و انفجار قرار بگیرند. نگهداری طولانی مدت MDI در دمایی بالاتر یا پایین­تر از دمای توصیه داده شده می­تواند منجر به آسیب دیدن محصول گردد.

برای بسته بندی محصول MDI از بشکه­های ۲۲۰ لیتری (حدود ۲۵۰ کیلوگرم) فولادی استفاده می شود و ۴ بشکه روی یک پالت چوبی قرار می گیرند.

آنیلین (Aniline)

نیلین یک ترکیب شیمیایی است که برای تولید این ماده ابتدا بنزن به نیتروبنزن تبدیل میشود، سپس نیتروبنزن هیدروژنه میشود. شکل ظاهری این ترکیب روغن مانند، مایع بی‌رنگ است. آنیلین در الکل و اتر حل میشود و در آب حلالیت اندکی دارد. این ماده سمی است و نباید مورد استنشاق قرار گیرد. در صورت تماس با پوست وچشم باعث سوزش می­شود. در اثر حرارت به گازهای بسیار سمی نیتروژن اکسید تجزیه می­شود. از جمله کاربردهای آنیلین می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

– به طور وسیع در ساخت رنگ­های نساجی و مواد میانی رنگ­های نساجی استفاده می­شود.

– در صنایع لاستیک­سازی، از مشتقات آنیلین به عنوان تسریع­کننده و تقویت و استحکام لاستیک و ضد اکسیدشدن استفاده می­شود.

– در صنایع داروسازی، آنیلین در ساخت داروهای سولفانیل آمید و عوامل شیرین­کننده مصنوعی (synthetic) مصرف می­شود.

– آنیلین همچنین در صنایع انفجاری از اهمیت خاصی برخوردار است و در ساخت ژلاتین و نیترو تولوئن استفاده می­شود.

نیترو بنزن (NB)

شکل ظاهری این ترکیب، مایل به زرد است و بویی شبیه بوی بادام دارد و پس از انجماد به شکل بلورهای زرد-سبز درمی­آید. نیترو بنزن در مقیاس کلان به عنوان پیش ماده­ای برای تهیه آنیلین، از بنزن به دست می­آید. در آزمایشگاه، از آن به عنوان حلال به ویژه برای واکنشگرهای الکتروفیل، استفاده می­شود. نیترو بنزن در آب حلالیت اندکی دارد. این ماده سمی است و نباید مورد استنشاق قرار بگیرد. در صورت تماس با پوست و چشم باعث سوزش می­شود و در اثر حرارت به گازهای بسیار سمی نیتروژن اکسید تجزیه می­شود.

کاربرد نیترو بنزن

تقریبا ۹۵٪ برای تهیه آنیلین که پیش ماده­ای در ساخت مواد شیمیایی لاستیکی، آفت­کش­ها، رنگ­ها، مواد منفجره و مواد دارویی است، مصرف می­شود. نیترو بنزن در مصرف رنگ پارچه و لباس و رنگ­های دیگر نیز کاربرد دارد.

موارد مصرف ویژه نیتروبنزن

نیترو بنزن به عنوان ماده­ای برای کاهش بوهای نامطبوع در پولیش کفپوش و کفش، مصنوعات چرمی، حلال رنگ­ها و موارد دیگر استفاده می­شود. نیترو بنزن تقطیر مجدد شده را قبلا به به عنوان ماده معطر ارزان قیمتی در ساخت صابون به کار می­بردند. یک بازار تجاری ویژه نیترو بنزن در ساخت استامینوفن است و همچنین به طور وسیع در ساخت انواع رنگ­ها و مواد میانی رنگ­ها نیز استفاده می­شود.

شرایط نگهداری

– دور نگه داشتن از محیط اسیدی و همچنین مواد غذایی

– مخزن ذخیره شده باید به شدت seal شده باشد.

– در محل خشک نگهداری شود.

– در برابر اثرات نور محافظت شود.

– در برابر اثرات هوا محافظت شود.

– مدت زمان ذخیره­سازی کمتر از 2 سال باشد.

باید توجه داشت که نیترو بنزن ممکن است در مدت زمان ذخیره­سازی بی رنگ گردد. از آن جایی که این ماده در برابر اکسیژن و حرارت ناپایدار است و به سرعت تغییر رنگ می­دهد، لذا شرایط بسته بندی آن به شرح زیر است:

برای بسته بندی آن از بشکه­های ۲۰۰ کیلوگرمی از جنس آهن همراه با Blanket ازت استفاده می­شود. بر روی هر پالت ۴ بشکه معادل ۸۰۰ کیلوگرم قرار می گیرد.